Gezondheidsweb

Meer dan ooit: zwaarlijvigheid is een groot probleem voor zwangere vrouwen

Grotere kans op snellere veroudering voor baby’s van zwaarlijvige moeders, zo blijkt uit nieuwe studie

We leven in een wereld die wordt geteisterd door obesitas. Het probleem is algemeen bekend: vooral de jeugd eet en drinkt zeer ongezond, met veel aandacht voor fast food en suikerrijke frisdranken. Zwaarlijvigheid kan in een latere fase van het leven problemen veroorzaken, maar vooral zwangere vrouwen zullen de weegschaal nog beter in de gaten moeten houden. Ze dreigen namelijk hun ongeboren baby’s met grote problemen op te zadelen. En dat kan zeker niet de bedoeling zijn. Waakzaamheid is, gelet op het volgende, dus geboden.

Bij baby’s van zwaarlijvige moeders gaat het biologische verouderingsproces sneller vergeleken met de pasgeborenen van moeders met een normaal gewicht. Dat blijkt uit onderzoek van de UHasselt en Ziekenhuis Oost-Limburg bij meer dan 700 moeders en hun pasgeboren kinderen. De studie werd onlangs gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift ‘BMC Medicine’.

Aan het uiteinde van de chromosomen bevinden zich telomeren die het genetisch materiaal beschermen. De telomeerlengte – uitgedrukt in basenparen – is een biologische klok voor veroudering: naarmate de leeftijd vordert, wordt de lengte van de telomeren korter. “Langere telomeren laten toe dat cellen meer delingen kunnen ondergaan – waardoor ze een langere levensduur hebben. Een korte telomeerlengte wordt dan weer geassocieerd met ouderdom gerelateerde ziektes zoals cardiovasculaire ziektes, type 2 diabetes en met sterfte”, zegt prof. dr. Tim Nawrot (UHasselt).

“Hoewel alle pasgeborenen chronologisch gezien even oud zijn, hebben ze op moleculair niveau een andere biologische leeftijd. Als we baby’s van moeders met obesitas en overgewicht vergelijken met baby’s van moeders met een normaal gewicht, dan zie je dat deze eerste groep baby’s op moleculair niveau ouder is: de baby’s hebben kortere telomeren, waardoor hun cellen een kortere levensverwachting hebben.”

Prof. dr. Tim Nawrot en doctoraatsstudent Dries Martens onderzochten 743 moeders tussen 17 en 44 jaar en hun pasgeborenen. Via vragenlijsten werd de nodige informatie verzameld over de leeftijd van de ouders, hun sociaaleconomische status, rookstatus, etniciteit en eventuele zwangerschapscomplicaties. De telomeerlengte werd gemeten in het navelstrengbloed en placentaweefsel die meteen na de geboorte werden verzameld. Eerdere studies hebben uitgewezen dat een volwassene elk jaar 32.2 tot 45.5 basenparen aan telomeerlengte verliest.

Het UHasselt-onderzoeksteam ontdekte nu dat de telomeren bij de baby’s van obese moeders – al van bij de geboorte – beduidend (5,5%) korter waren dan die bij de baby’s van moeders met een normaal gewicht. Die kortere telomeren kunnen volgens de onderzoekers bijdragen tot een snellere veroudering later in het leven.

Vóór dit onderzoek was er geen bewijs voor het verband tussen het BMI van de moeder en de telomeerlengte van de pasgeborene. “Maar die kortere telomeren bij de geboorte staan los van factoren zoals de leeftijd van de ouders bij de geboorte, het rookgedrag van de moeder, het geslacht van de pasgeborene en het geboortegewicht”, aldus Dries Martens. Prof. dr. Tim Nawrot: “Onze resultaten ondersteunen de hypothese dat het maternale gewicht wel degelijk impact heeft op de ‘foetale programmering’, wat kan leiden tot de ontwikkeling van ziekten in een later stadium van het leven.” De studie is zeer relevant als je weet dat 30% van de reproductieve vrouwen in het Westen met overgewicht kampt, aldus de onderzoekers. “De preventie van ziekten begint dus eigenlijk al vóór de conceptie.”