Gezondheidsweb

Hoe proberen autistisch kinderen orde in hun wereld te scheppen?

Via bepaalde vaak terugkerende gedragingen proberen autistische kinderen zichzelf in de wereld te ‘plaatsen’

Kinderen met autisme worden met een chaotische wereld geconfronteerd, een wereld waarvan ze niet goed begrijpen hoe die functioneert. Dat werkt hoogst verwarrend en dus gaan ze proberen om toch toegang tot hun omgeving te krijgen. Hoe proberen autistische kinderen orde in hun wereld te scheppen? Via bepaalde vaak terugkerende gedragingen en/of bewegingen gaan ze proberen kinderen zichzelf in de wereld te ‘plaatsen’. Het is belangrijk om die gedragingen en/of bewegingen als dusdanig te (h)erkennen, want ze gaan de omgang met autistisch kinderen alleszins vergemakkelijken.

Een vorm van het zoeken van communicatie is zelfstimulerend gedrag. Dat is een vlag die in het geval van autistische kinderen een brede lading kan dekken. Het zoeken van communicatie kan gebeuren door met de handen te wapperen, door opgevangen zinnen na te bootsen, door geluiden te maken, door in cirkels te wandelen enzovoort. In sommige gevallen kunnen deze autistische symptomen zelfs pijnlijke gevolgen hebben, zoals bijvoorbeeld in het geval wild op en neer slaan met het hoofd.

Voor buitenstaanders kan dit gedrag van autistische kinderen als zeer vreemd overkomen, maar de medische wetenschap wijst er op dat eigenlijk in sommige aspecten niet zo sterk afwijkt van de manier waarop niet- autistisch kinderen zich gedragen. Stephen Shore, dokter en bij wie als kind zelf de diagnose ‘autistisch’ werd gesteld, wijst in dat verband naar gedrag als nagelbijten bij niet-autistische kinderen. De gedragingen van autistische kinderen vertonen eigenlijk dezelfde vormen van stereotiep gedrag, maar dan wel in een meer extreme versie. Hij wijst er op dat sommige autistische kinderen dit gedrag wel als eerder aangenaam ervaren, voor anderen is het een manier om om te gaan met een stressvolle of overrompelende ervaring. Het zou ook kunnen helpen om het concentratieniveau te verhogen.

Sommige gedragingen kunnen op een gelijkaardige manier worden verklaard. Zo is er het voorbeeld van een autistische kind dat terwijl het boek leest voortdurend zijn rug krabt, zelfs tot bloedens toe. Het krabben kan echter helpen om zich te focussen op het lezen, in plaats van op al de andere dingen die de aandacht kunnen afleiden.

Hulpverleners zijn vaak bezorgd om het dwangmatig gedrag dat autistische kinderen aan de dag leggen, of aan de obsessies waar ze mee bezig zijn. Dit gedrag heeft te maken met het feit dat autistische kinderen behoefte hebben aan een streng schema, dat voor buitenstaanders echter moeilijk te begrijpen valt. Een kleine afwijking op het opgelegde schema kan autistische kinderen helemaal in paniek brengen. De oorzaak van dat dwangmatig en obsessioneel gedrag valt moeilijk te verklaren. Mogelijk heeft het te maken met een reactie op de chaos of wanorde die ze in de wereld rondom hen ervaren. Zij proberen dat wat orde in te brengen, zodat de buitenwereld voor hen verstaanbaar(der) wordt. Belangrijk om te onhouden is dat deze gedragingen in de ogen van autistische kinderen wel degelijk zinvol zijn.