Gezondheidsweb

Hoe ziet de ervaringswereld van een autistisch kind er uit?

Proberen te begrijpen wat autistisch kind denkt en voelt is belangrijk voor hulpverleners

Voor hulpverleners bij autistisch kinderen is één van de moeilijkste opgaven waar ze voor staan het begrijpen van de symptomen van de aandoening. Nochtans is dat begrip van het grootste belang om te leren omgaan met een autistisch kind. De vraag luidt daarom: hoe ziet de ervaringswereld van zo’n een autistisch kind er uit? Proberen te begrijpen wat autistisch kind denkt en voelt is erg belangrijk voor hulpverleners.

Autisme is een aandoening die isolerend werkt, een autistisch kind leeft in zijn eigen omgeving afgezonderd van de buitenwereld. Het is erg moeilijk om in die wereld binnen te dringen, zo weten hulpverleners maar al te goed uit eigen ervaring. Voor buitenstaanders zijn de symptomen van autisme vaak zeer moeilijk te verstaan.

Stephen Shore, dokter en bij wie als kind zelf de diagnose ‘autistisch’ werd gesteld, beschouwt autisme als een andere manier van zijn. Shore spreekt van niet-stand manier van het ervaren en interpreteren van de buitenwereld. Voor een autistisch kind ziet die buitenwereld er dus heel anders uit.  Shore vindt het belangrijk om te beseffen dat elk autistisch kind anders is en dat er geen unieke autistische invalshoek is. Dat is misschien wel zo, maar anderzijds zijn er wel sommige invalshoeken die bij de meeste autistisch kinderen telkens opnieuw opduiken. Het begrijpen van die symptomen kunnen ons als een eind op weg helpen om te leren omgaan met autistisch kinderen.

Het uitgangspunt moet steeds het besef zijn dat autisme de manier waarop iemand de wereld ervaart grondig verandert. Shoren momenteel assistent professor aan de School of Education van de Adelphi University in Garden City, N.Y., denkt graag aan een autistisch kind als een persoon waarvan de zintuigen op een andere manier uitgebalanceerd zijn. Hij wil daarbij niet gezegd hebben dat die zintuigen verkeerd uitgebalanceerd zijn, maar stelt wel vast dat sommige zintuigen te scherp zijn ingesteld en anderen dan weer niet scherp genoeg. Het gevolg is dat een autistisch kind iets heel anders beleeft dan andere kinderen. 

Bij een autistisch kind komen de gewaarwordingen op een ‘verstoorde’ manier binnen, waardoor het heel moeilijk wordt om de buitenwereld (en de mensen in die buitenwereld) op de juiste manier te begrijpen. Een niet- autistisch kind zal zonder enige moeite alle bijzaken filteren van de hoofdzaken, maar een autistisch kind kan dat niet. Het scheiden van wat relevant is en wat niet relevant is, is voor een autistisch kind zodoende een opgave.

Het voorbeeld van een kind dat een kamer binnenkomt zal veel verduidelijken. Een niet- autistisch kind kind zal zich focussen op de personen die in die kamer zijn, wat ze aan het doen zijn en wat de persoonlijke rol is in dat geheel. Een autistisch kind zal zich echter focussen op dingen als geluiden die van buitenaf komen, een bult in het tapijt enzovoort. Kortom, voor het autistisch kind zijn de bijzaken belangrijker dan de hoofdzaken.

Het autistisch kind wordt dus met een zekere vorm van chaos geconfronteerd, waarin het op een desperate manier zal proberen om orde te scheppen. Kenners beschouwen veel symptomen van autisme die voor andere moeilijk verstaanbaar zijn als pogingen om met de buitenwereld te communiceren of om controle over de omgeving te verwerven.